Dự án tiền mã hóa World và tranh cãi về mô hình nhận diện sinh trắc học

Dự án World và lời hứa về tài chính toàn diện

Dự án tiền mã hóa World, trước đây được biết đến với tên Worldcoin, đang thu hút sự chú ý lớn trong ngành công nghiệp tiền mã hóa. Với lời hứa xác minh tính độc nhất của con người thông qua quét mống mắt và phân phối token WLD trên toàn cầu, World tự định vị mình như một công cụ thúc đẩy tài chính toàn diện. Tuy nhiên, mô hình sinh trắc học của dự án này đang gây ra nhiều tranh cãi về quyền riêng tư, phi tập trung và quyền tự chủ cá nhân.

Mống mắt và câu hỏi về quyền riêng tư

World sử dụng thiết bị Orb để quét mống mắt, tạo mã nhận diện và xử lý dữ liệu bằng các công nghệ như tính toán đa bên (MPC) và bằng chứng không tiết lộ (ZK). Theo World, ảnh mống mắt sẽ được mã hóa và xóa ngay sau khi xử lý. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng việc dựa vào phần cứng độc quyền và quy trình xác thực tập trung có thể làm suy yếu tính phi tập trung mà dự án tuyên bố.

Shady El Damaty, đồng sáng lập Holonym Foundation, nhận định: “Phi tập trung không chỉ là một kiến trúc kỹ thuật, mà còn là một triết lý ưu tiên quyền kiểm soát của người dùng, quyền riêng tư và quyền tự chủ. Mô hình sinh trắc học của World mâu thuẫn với triết lý này.”

Những lo ngại về tập trung hóa và rủi ro giám sát

Một số chuyên gia cảnh báo rằng việc tập trung dữ liệu sinh trắc học có thể dẫn đến rủi ro giám sát, đặc biệt trong các chế độ độc tài. El Damaty nhấn mạnh: “Khi dữ liệu sinh trắc học trở thành điều kiện tiên quyết để truy cập các dịch vụ cơ bản, nó có thể tạo ra một xã hội hai tầng lớp: những người chấp nhận từ bỏ thông tin nhạy cảm và những người bị loại trừ.”

World phản bác các cáo buộc này, khẳng định rằng giao thức của họ là mã nguồn mở và không cho phép các ứng dụng chính phủ liên kết hoạt động của người dùng với dữ liệu sinh trắc học.

Phản ứng từ các nhà quản lý toàn cầu

Kể từ khi ra mắt vào tháng 7 năm 2023, World đã đối mặt với sự phản đối từ nhiều cơ quan quản lý trên toàn cầu. Các quốc gia như Đức, Kenya và Brazil đã bày tỏ lo ngại về rủi ro đối với dữ liệu sinh trắc học của người dùng. Gần đây, vào ngày 5 tháng 5, Indonesia đã tạm thời đình chỉ giấy chứng nhận đăng ký của dự án.

Tương lai của nhận diện sinh trắc học trong tiền mã hóa

Mặc dù World khẳng định rằng người dùng không bắt buộc phải đăng ký sinh trắc học để tham gia, các chuyên gia vẫn đặt câu hỏi về tính bền vững của mô hình này. Evin McMullen, đồng sáng lập Privado ID, cho rằng: “Rủi ro tại giao điểm giữa AI và nhận diện không chỉ giới hạn ở một hệ thống chính phủ hay khu vực nào. Nếu không có xác minh đáng tin cậy, các hệ sinh thái số sẽ đối mặt với các mối đe dọa ngày càng lớn, từ thông tin sai lệch đến gian lận và các lỗ hổng an ninh quốc gia.”

Kết luận

Dự án World đang mở ra một cuộc tranh luận lớn về cách sử dụng công nghệ sinh trắc học trong tiền mã hóa. Trong khi công ty nhấn mạnh vào tính toàn diện và bảo mật, các nhà phê bình lại lo ngại về quyền riêng tư và nguy cơ tập trung hóa. Tương lai của World sẽ phụ thuộc vào khả năng cân bằng giữa đổi mới công nghệ và bảo vệ quyền lợi của người dùng.